AHMED VEFİK PAŞA-Şecere-i Türkî

Ahmet Vefik Efendi, 1663 yılında yazılmış bu eseri Çağatay lehçesinden Türkiye Türkçesi’ne çevirmiştir. Tercüme, 1863-1864 yılları arasında Tasvîr-i Efkâr gazetesinde tefrika edilmiştir. Başlangıçta dokuz bölümden oluşması planlanan bu eserin yalnızca üç bölümü yayımlanabilmiştir. Çalışma, Orta Asya’daki Türklerin ve Moğolların efsanevî tarihini aktaran ilk iki bölümle büyük bir ilgi uyandırmış, Türklüğün Anadolu’ya gelmeden önceki anayurttaki geçmişini tanıtarak önemli bir millî tarih hizmeti üstlenmiştir. Tefrikanın kesilmesinin ardından, tercüme tamamlanamamış ve yalnızca ilk üç bölüm yayımlanabilmiştir.

Eserin Önemi ve Katkıları:

Orta Asya Türklüğü hakkında kapsamlı bilgi vererek, Osmanlı Türkleri'nin tarihiyle ilgilenenlerin, anavatanın geçmişini anlamalarına yardımcı olmuştur.
Şecere-i Türkî, Türk milletinin tarihi, kültürü ve kökenleri hakkında önemli veriler sunan ilk kaynaklardan biri olarak kabul edilir.
Türkoloji alanında pek çok araştırmacıya ilham vermiştir. Necip Âsım, Ziya Gökalp ve Fuad Köprülü gibi önemli Türk bilim insanları, bu eserden doğrudan faydalanarak, Oğuz Han menkıbesi ve diğer millî efsaneler konusunda çalışmalar yapmışlardır.

Eserin Adının Yanlış Okunması: Eserin başlığında yer alan Çağatayca "uşal" kelimesinin doğru anlaşılmaması nedeniyle, eserin adı zaman içinde yanlış bir şekilde "Evşâl-i Şecere-i Türkî" ve daha da tahrif olarak "Şecere-i Evşâl-i Türkî" şeklinde gösterilmiştir. Doğru başlık, "Uşal Şecere-i Türkî"dir. Bu yanlış okumalar, eserin yanlış bir şekilde tanıtılmasına yol açmıştır.

Sonuç olarak, Şecere-i Türkî sadece bir tarih kitabı değil, aynı zamanda Türk kültürünün ve halklarının geçmişini anlamak için kritik bir kaynaktır. Ahmed Vefik’in bu eseri Türk tarihini daha geniş bir kitleye tanıtma amacı güderek önemli bir kültürel hizmet sunmuştur.

Kaynakça:AHMED VEFİK PAŞA - TDV İslâm Ansiklopedisi

Kalem ve Kağıt

AHMED VEFİK PAŞA-Şecere-i Türkî

Kategori: Tanzimat I. Dönem Edebiyatı

Yorumlar